Online film-dizi izleme platformu Netflix’te son dönemde popüler olan bir dizi var: “Unorthodox”. Ortodoks kelimesini biz Hıristiyanlığın bir mezhebi olarak bilsek de aslında felsefi ve dini inanç sistemlerinde bir inanış ya da teorinin daha katı ve kuralcı yorumlanması anlamına gelmekte. “Unorthodox”ta da Yahudiliğin en katı ve gerici diyebileceğimiz anlamda kuralcı biçimde yorumlandığı ve New York’ta yaşayan bir Yahudi topluluğunu görüyoruz. Bu topluluk dini olarak çok bağnaz ve kapalı görünmekte aynı zamanda herkesi tektipleştiren ve günümüz teknolojileri ve modern düşüncenin her türlüsüne olabildiğince karşı çıkan bir topluluk. “Unorthodox” da bu Ortodoks Yahudi toplulukta var olmaya ve kendi benliğini korumaya çalışan bir genç kızın öyküsünü anlatmakta. Çoğu insana abartı gibi gelen böyle bir topluluk Dünya üzerinde var. Bu inanışa Hasidik Yahudilik denmekte ve biz de merak edip sizler için Hasidiliği araştırdık ve ilginç 6 bilgiyi derledik. Keyifli okumalar.
1- Dizide olayların başladığı Williamsburg bölgesinde 57000 Hasidik Yahudi yaşamakta. Amerika Birleşik Devletleri genelindeki yaklaşık 6 milyon Yahudi’nin ise yaklaşık 1 milyonunun Ortodoks öğretileri takip eden grupta yer aldığı hesaplanıyor.
2- Erkekler genellikle sakallı, tek tip siyah ceket-pantolon ve gri ya da beyaz gömlekten oluşan kıyafetler giyiyorlar. Kadınlar ise Dünyanın normal zamanında aktığı yerlerde demode denebilecek ve muhafazakar sayılabilecek kıyafetler giyiyor.
3- Akıllı telefon, televizyon gibi teknolojik şeyler günah sayılıyor ve kullanılması hoş karşılanmıyor. Televizyona “yetzer hara kutusu” yani “şeytani günah makinesi” diyorlar.
4- Evlilikler bizim toplumumuzdaki görücü usulüne benzer şekilde gerçekleştiriliyor. Evlilik çağına gelen erkeklerin ailesi çöpçatan denen aracı kişilere bu niyetlerini söylüyor, çöpçatan evlilik yaşına gelmiş kızlarla bu erkekleri eşleştiriyor. Bir market ya da cadde gezisi sırasında erkeğin ailesi kızı görüyor ve beğenirse aileler kız isteme için buluşuyor. Evlenmeden önce eğer şanslılarsa erkek ve kadın en fazla yarım saatlik bir baş başa görüşme süresine sahip oluyor. Evlilikle ilgili bir diğer ağır kuralsa evlilik öncesinde kadınların saçlarını çok kısa kestirip daha sonra peruk kullanmalarıdır.
5- Hasidik Yahudiler politikadan uzak duruyorlar çünkü politikanın insanoğlunun kendi hırsları için ihtiyaç duyduğu bir şey olduğuna inanıyorlar. Bu nedenle İsrail Devleti’nin politikalarına da karşılar ve İsrail’i tanımıyorlar. Siyonizmi desteklemiyorlar, Filistin sorununda İsrail’den çok Filistinlilerle fikir birliğindeler. Hatta, 2010 senesindeki Mavi Marmara Saldırısı ardından ABD Hasidikleri Beyaz Saray önünde İsrail’i protesto eden gösteriler yaptılar.
6- Hasidik Yahudiler II. Dünya Savaşı’ndaki soykırım sırasında yüz binlerce üyesini kaybettikten sonra topluluklarını genişletmeye her şeyden çok önem veriyorlar. Her ailenin en az 5-6 adet çocuğu oluyor. Bunu soykırım esnasında kaybettikleri nüfusu geri kazanma olarak tanımlıyorlar ancak sonuçta kadınların bir çocuk makinesi gibi görülmesi olgusuyla karşılaşılıyor.
